کد مطلب:25359 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

تكليف شخصي كه در جزيره دور افتادهاي كه از اديان الهي خبري ندارد، چيست؟ به بهشت يا جهنم مي رود؟ به كمال رسيدن وي بماند.

در اسلام به اين گونه افراد كه خبري از اديان الهي ندارند، اصطلاحاً مستضعف فكري و عقيدتي ميگويند. اصطلاح مستضعف در قرآن و احاديث وارد شده و داراي اقسام گوناگوني است و يك قسم آن مستضعف فكري و عقيدهاي مي باشد، بدين معنا كه اگر شخصي به دليل حضور در مكاني (كه هيچ گونه اسمي از دين نشينيده) متدين به هيچ يك از مكاتب نشده است، چنين شخصي مستضعف ناميده مي شود. از حضرت موسي بن جعفر(ع) در مورد مستضعف سؤال شد، فرمود: مستضعف كسي است كه حجّت و دليل (بر وجود دين و مذهب) به او نرسيده باشد، و به وجود اختلاف (در مذاهب و عقايد كه محرّك تحقيق است) پي نبرده باشد؛ امّا هنگامي كه به اين مطلب پي برد، ديگر مستضعف نيست.(1) امير مؤمنان فرمود: مستضعف كسي نيست كه حجت بر او تمام شده و حق را شنيده و فكرش آن را درك كرده است.(2)

اين دو روايت در مود مستضعف فكري مي باشد اما آيات در مورد مستضعف از جهت امكانات جسمي يا اقتصادي است، به طور مثال درباره زندگي در تحت حكومت سلطان ظالمي كه از انجام واجبات ديني و دينداري جلوگيري مي كند، خداوند فرموده كه مستضعفان بايد به سرزمين ديگري مهاجرت كنند كه بتوانند فرائض ديني را انجام دهند و چون مهاجرت نكردهاند، جايگاهشان جهنم است. بعد خداوند مي فرمايد: مگر آن دسته از مردان و زنان و كودكاني كه به راستي تحت فشار قرار گرفته و هيچ راه و چارهاي نداشتند. اين گونه افراد را خداوند ممكن است مورد بخشش قرار دهد و خداوند عفو كننده و آمرزنده است.

در مورد مستضعفان خداوند وعده بخشش آنها را داده است كه اگر مورد عفو الهي قرار گيرند، وارد بهشت مي شوند.

در اين آيه تعبير عسي شده است كه به معناي شايد مي باشد؛ ممكن است بدين معنا باشد كه اين گونه اشخاص هنگامي مشمول عفو الهي مي شوند كه در هجرت كردن و يا فهم و تدبّر در دين، كوتاهي نداشته باشند. با حصول اين شرايط مورد رحمت الهي قرار مي گيرند.

از برخي روايات بر مي آيد كه چنين افرادي بر اساس اصول فطرت انساني، مورد سؤال واقع مي شوند؛ زيرا در هر حال از رسول باطني (عقل) برخوردارند. اگر بر اساس اصول فطرت انساني عمل كرده باشند، مورد رحمت الهي واقع مي شوند. شايد معناي آيه از كلمه عسي اشاره به اين معنا باشد.

پي نوشتها:

1. تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 539.

2. همان، ص 536.